🎱 Jam Jest Pan Bóg Twój Który Cię Wywiódł

Szczęść Boże! Moi Drodzy, wszystko, co dobre – jak mówią – szybko się kończy. I właśnie dzisiaj kończy się nasz pobyt w Szklarskiej Porębie. Wyjeżdżamy wczesnym popołudniem. Ja co prawda zamierzam tu za tydzień przyjechać z Rodziną – w tym także z Księdzem Markiem, przyjeżdżającym już niedługo na urlop do Polski – ale każda Ekipa tworzy swoją własną atmosferę i każdy pobyt zaznacza się w inny sposób w historii tego Domu, do którego od lat przybywamy. Serdecznie dziękuję naszym Gospodarzom za gościnę, wszystkim Uczestnikom za tworzenie tej dobrej atmosfery, a Wam – za duchową łączność. Gaudium et spes! Ks. Jacek Piątek 16 Tygodnia zwykłego, rok I, Wspomnienie Św. Kingi, Dziewicy, do czytań: Wj 19,17;20,1–17; Mt 13,18–23 CZYTANIE Z KSIĘGI WYJŚCIA: Mojżesz wyprowadził lud z obozu naprzeciw Boga i ustawił u stóp góry. Wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa: „Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie. Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią. Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który karze występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą. Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i strzegą moich przykazań. Nie będziesz wzywał imienia Pana Boga twego do czczych rzeczy, gdyż Pan nie pozostawi bezkarnie tego, który wzywa Jego imienia do czczych rzeczy. Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci twego Pana Boga. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram. Bo w sześciu dniach uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty. Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą twój Pan Bóg da tobie. Nie będziesz zabijał. Nie będziesz cudzołożył. Nie będziesz kradł. Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek. Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego”. SŁOWA EWANGELII WEDŁUG ŚWIĘTEGO MATEUSZA: Jezus powiedział do swoich uczniów: „Posłuchajcie, co znaczy przypowieść o siewcy. Do każdego, kto słucha słowa o królestwie, a nie rozumie go, przychodzi Zły i porywa to, co zasiane jest w jego sercu. Takiego człowieka oznacza ziarno posiane na drodze. Posiane na miejsca skaliste oznacza tego, kto słucha słowa i natychmiast z radością je przyjmuje; ale nie ma w sobie korzenia, lecz jest niestały. Gdy przyjdzie ucisk lub prześladowanie z powodu słowa, zaraz się załamuje. Posiane między ciernie oznacza tego, kto słucha słowa, lecz troski doczesne i ułuda bogactwa zagłuszają słowo, tak że zostaje bezowocne. Posiane w końcu na ziemię żyzną oznacza tego, kto słucha słowa i rozumie je. On też wydaje plon: jeden stokrotny, drugi sześćdziesięciokrotny, inny trzydziestokrotny”. Treść pierwszego dzisiejszego czytania to najbardziej podstawowy i zasadniczy kodeks moralny, jakim posługiwała się kiedykolwiek ludzkość. Dziesięć Przykazań Bożych to drogowskaz nie tylko dla tych, którzy wierzą w Boga i uznają Jego władzę nad światem, ale w ogóle dla tych wszystkich, dla których coś znaczy ludzka godność i uczciwość, prawda i miłość… Kodeks ten zawiera bowiem w sobie zasady, którymi powinien kierować się każdy człowiek – jako człowiek! Wiemy jednak, że przestrzeganie owych przepisów napotykało na trudności zarówno wtedy, kiedy Bóg ogłosił je swemu ludowi – jak i dzisiaj. A ostatnio – trudności te są jakby coraz większe… Widzimy – niestety – że dzisiaj ludzie coraz częściej odchodzą właśnie od tych najbardziej podstawowych i oczywistych zasad moralnych. Czyżby trzeba było podjąć dzieło wyjaśnienia ich od nowa? Słyszymy dzisiaj, we fragmencie z Księgi Wyjścia, że niektóre przykazania zostały omówione szerzej i dokładniej. Pozostałe natomiast – tylko wyliczono. Wydaje się jednak, że my dzisiaj musimy sobie wszystko raz jeszcze od nowa uświadomić i przypomnieć, raz jeszcze – w sposób absolutnie podstawowy i nie budzący żadnych wątpliwości; w sposób wolny od jakichkolwiek niedopowiedzeń – od podstaw wytłumaczyć. Bo sprawy, które dla wszystkich do tej pory były oczywiste, dzisiaj dla wielu nie są oczywiste. Dlatego tak, jak Jezus cierpliwie tłumaczył dziś swoim Apostołom znaczenie przypowieści, którą chwilę wcześniej opowiedział, tak trzeba, abyśmy sięgali coraz częściej czy to do Katechizmu Kościoła Katolickiego, czy do różnych dobrych artykułów lub komentarzy, czy też sami podejmowali rozmowy na ten temat, aby naprawdę dogłębnie raz jeszcze uświadomić sobie, o co chodzi w poszczególnych przykazaniach. Z pewnością, pomocą do tego typu refleksji będzie rachunek sumienia, czyniony solidnie przed każdą Spowiedzią. Jeżeli posłużymy się przy tym pytaniami, zapisanymi w książeczce do nabożeństwa, to łatwo dostrzeżemy, iż są one ułożone właśnie według Dekalogu. Przy czym jest to zawsze takie głębsze ujęcie, nie polegające tylko na odniesieniu do przykazania w jego podstawowym brzmieniu, ale do przesłania, jakie każde z przykazań w sobie zawiera. Stąd też tak ważnym jest, aby zawsze taki dokładny rachunek sumienia czynić. I żeby w osobistej refleksji odkrywać, czego Bóg uczy, co nakazuje, a czego zabrania w poszczególnych przykazaniach. Bo przecież – odmawiając pacierz – praktycznie codziennie powtarzamy cały Dekalog. Czy jednak zawsze myślimy nad tym, co mówimy? Czy nie jest to tylko bezwiedne powtarzanie słów – jak niektórzy określają: „suchych formułek” – podczas gdy są to podstawowe zasady naszego nie tylko chrześcijańskiego, ale i ludzkiego życia?… Czy Dziesięć Przykazań nie staje się w ten sposób ziarnem, które pada na ziemię skalistą? Pięknym przykładem życia według Dekalogu i wprowadzania go w realia codzienności jest postawa Patronki dnia dzisiejszego, Świętej Kingi. Urodziła się ona w roku 1234 jako córka króla węgierskiego Beli IV. Była siostrą Świętej Małgorzaty Węgierskiej i Błogosławionej Jolanty. Została żoną Bolesława Wstydliwego, z którym współdzieliła dole i niedole długiego i trudnego panowania, będąc prawdziwą matką biednych i wszystkich strapionych. Po śmierci męża wstąpiła do ufundowanego przez siebie klasztoru klarysek w Starym Sączu, łącząc z duchem surowej pokuty wewnętrzną franciszkańską radość z cierpień i trudności życiowych. Zmarła w Starym Sączu 24 lipca 1292 roku. Kult jej rozpoczął się zaraz po śmierci. Beatyfikacja nastąpiła jednak dopiero 10 czerwca 1690 roku. A chociaż dekrety, wydane przez Papieża Urbana VIII, zalecały w sprawach beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych jak najdalej posuniętą ostrożność i surowość, to jednak kult świątobliwej Księżnej ciągle się rozwijał. Sam fakt porzucenia przez nią świata i jego rozkoszy, oraz fakt wstąpienia do najsurowszego zakonu żeńskiego był dowodem heroicznej świętości Kingi. Pamięć dzieł miłosierdzia chrześcijańskiego, jak również instytucji pobożnych, których była fundatorką, były bodźcem tegoż kultu. Kinga była powszechnie czczona przez okoliczny lud jako jego szczególna Patronka. Do jej grobu napływali nieustannie pielgrzymi. Dlatego w 1999 roku Papież Jan Paweł II ogłosił ją Świętą. Jej życie jest potwierdzeniem tego, że przykazania Dekalogu nie są jedynie formułą do powtarzania lub zapisem na papierze. W jej życiu Dekalog stał się ziarnem, które wsiane w żyzną glebę jej serca, przyniosło plon stokrotny… W tym kontekście zastanówmy się: – Na ile uważnie i świadomie wypowiadam Dziesięć Przykazań Bożych? – Czy według Dekalogu przeprowadzam rachunek sumienia przed każdą Spowiedzią? – Czy poprzez refleksję, lekturę i rozmowę staram się coraz bardziej rozumieć znaczenie poszczególnych przykazań? Posiane w końcu na ziemię żyzną oznacza tego, kto słucha słowa i rozumie je. On też wydaje plon: jeden stokrotny, drugi sześćdziesięciokrotny, inny trzydziestokrotny…

„Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli”. 1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną. 2. Nie będziesz brał imienia Pana, Boga twego, nadaremno. 3. Pamiętaj, abyś dni święte święcił. 4. Czcij ojca swego i matkę swoją. 5 5. Nie zabijaj. 6. Nie cudzołóż. 7. Nie kradnij. 8.

Dzisiaj – w numerze poświęconym Dekalogowi – dwa zagadnienia ściśle związane z rozważaniem Przykazań Bożych. Prawda wiary przed moralnością Wielokrotnie sprawdzano (najczęściej metodą ankietową), jak rozumiemy naszą wiarę. Na pytanie, z czym kojarzy się chrześcijańska religijność, większość zapytanych odpowiada: „Z przykazaniami Bożymi”. A przecież najczęściej uczymy się przykazań w wersji rozpoczynającej się od zdania: „Jam jest Pan Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoliˮ. Właśnie to zdanie uczy każdego, że Bóg wyprowadził człowieka z niewoli, że Jemu zależy na naszej wolności, czyli na naszym dobru. Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba „usłyszał jęk Swego ludu” i przyszedł mu z pomocą, posłał Mojżesza, który stanął na czele swojego narodu i poprowadził poprzez rozdzielone wody Morza Czerwonego. „Taki Bóg”, czyli Ten, który dał dowód Swojej troski, mówi, co jest dobre, a co złe, On ma prawo być przewodnikiem, bo dowiódł Swojej Miłości. Ale „nasz Bóg” to nie tylko wyzwoliciel z ziemskiej niewoli, którą Egipcjanie uciskali Izraelitów. Bóg, który posłał Swojego Syna, Jezusa Chrystusa dla naszego zbawienia, to Ten, który wyzwolił nas z niewoli grzechu! Wziął na siebie skutki grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów uczynkowych, zaniósł ten ciężar na krzyż, a potem zmartwychwstał! Pozostawił Swoją moc w sakramentach świętych i prowadzi nas poprzez pułapki zastawiane przez szatana (przeciwnika), który chce nas zaprowadzić w labirynt zła i pozostawić tam w bezradnej samotności. Dzięki Panu Bogu możemy wychodzić zwycięsko z każdej życiowej opresji, a to jest najlepszy argument, że Jemu warto uwierzyć, Jemu warto powierzyć siebie. Można mocno powiedzieć, że nie wolno czytać Dekalogu przed tą podstawową prawdą wiary, która mówi o Bożej Miłości. Tylko w świetle Bożej Miłości każda Jego rada, każdy zakaz ukazują się jako dowody Jego zatroskania o człowieka, który jest omylny, który wielokrotnie dał się zwieść złemu duchowi. Prawdy wiary, a zwłaszcza prawda o tym, że Bóg kocha człowieka, poprzedzają zdania Dekalogu. Numeracja przykazań Bożych Myślę, że wielu spośród naszych czytelników słyszało zarzut stawiany chrześcijanom, że zmieniliśmy starotestamentową numerację Bożych przykazań. Wyjaśniając to zagadnienie, należy zacząć od tego, że podział Biblii na rozdziały został dokonany w XII w., a wersety zostały ponumerowane w XVI w. Przedtem całe Pismo Święte było po prostu ciągiem tekstowym. Współcześni bibliści dodają, że rozróżnia się kilka podziałów: podział stosowany przez Kościół prawosławny, anglikański, grekokatolicki – według tego podziału za drugie przykazanie uważa zakaz sporządzania obrazów bóstwa, a w dziesiątym łączy zakaz pożądania żony i pożądania domu swego bliźniego; drugi podział za pierwsze przykazanie uważa „Jam jest Jahwe, Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej z domu niewoliˮ (Wj 20, 2), potem łączy zakaz czci innych bogów i sporządzania ich obrazów, a w dziesiątym łączy oba zakazy pożądania; wreszcie trzeci podział pochodzący od św. Augustyna (zm. 430) przejęty przez Kościół rzymskokatolicki i luterański, podział, w którym zakaz pożądania żony ujmuje jako dziewiąte, osobne przykazanie, natomiast zakazu sporządzania obrazów bóstwa nie traktuje jako oddzielnego przykazania, lecz jako rozwinięcie pierwszego. Zainteresowanych odsyłam do opracowań o. Jacka Salija i innych, dostępnych w internecie na stronach katolickich. opr. aś/aś To jest dla katolika zwrot symboliczny używany w Kościele, chodzi o niewolę grzechu, ale można to zastąpić zwrotem;- Jam jest Pan Bóg twój który Cię wywiódł z niewoli grzechu. konstytucja, jako zbiór fundamentalnych zasad prawa jest w istocie przejawem absolutyzowania ideologii. Nie ideologii, ale prawdy. ^{PYTANIA DO ZALICZENIA: 1. Dziesięć przykazań Bożych?Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu Nie będziesz miał bogów cudzych przede Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego Pamiętaj, abyś dzień święty Czcij ojca swego i matkę Nie zabijaj!6. Nie cudzołóż!7. Nie kradnij!8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu Nie pożądaj żony bliźniego Nie pożądaj żadnej rzeczy bliźniego swego. 2. Skład Apostolski?Wierzę w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi. I w Jezusa Chrystusa, Syna Jego Jedynego, Pana naszego, który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Panny, umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebią, zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał; wstąpił na niebiosa, siedzi, po prawicy Boga, Ojca Wszechmogącego, stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Wierzę w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie, żywot wieczny. Amen. 3. Główne prawdy wiary?1. Jest jeden Bóg jest Sędzią sprawiedliwym, który za dobro wynagradza, a za zło Są 3 Osoby Boskie: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Syn Boży stał się człowiekiem i umarł na krzyżu dla naszego Dusza ludzka jest Łaska Boska jest do zbawienia koniecznie potrzebna. 4. Przykazania Kościelne?1. W niedzielę i święta nakazane uczestniczyć we Mszy św. i powstrzymać się od prac Przynajmniej raz w roku przystąpić do sakramentu Przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym, przyjąć Komunię Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymywać się od udziału w Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła. 5. Najważniejsze przykazanie Pana Jezusa?Najważniejszym przykazaniem Pana Jezusa jest przykazanie miłości: „Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą. Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego”. Przykazanie to objawił Pan Bóg już w Starym Testamencie. 6. Grzechy przeciwko Duchowi Świętemu?1. Zuchwale grzeszyć w nadziei miłosierdzia Rozpaczać lub wątpić o łasce Bożej. 3. Sprzeciwiać się uznanej Zazdrościć albo nie życzyć bliźniemu łaski Opierać się natchnieniom Umyślnie zaniedbywać pokutę. 7. Grzechy wołające o pomstę do nieba?1. Umyślne Grzech Uciskanie wdów, ubogich i Zatrzymywanie zapłaty pracownikom. 8. Uczynki miłosierdzia co do duszy?1. Grzeszących Nieumiejętnych Wątpiącym dobrze Strapionych Krzywdy cierpliwie Urazy chętnie Modlić się za żywych i umarłych. 9. Uczynki miłosierdzia co do ciała?1. Łaknących Pragnących Nagich Podróżnych w dom Więźniów Chorych Umarłych grzebać. 10. Siedem grzechów głównych1. Nieumiarkowanie w jedzeniu i Lenistwo. 11. Obowiązujące święta kościelne?1. Uroczystość Narodzenia Pańskiego (25 grudnia).2. Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki (1 stycznia).3. Uroczystość Objawienie Pańskie (Trzech Króli – 6 stycznia).4. Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało – ruchome – zawsze w czwartek).5. Uroczystość Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia).6. Uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada). 12. Tajemnice Różańca świętego?I. Tajemnice radosne (odmawia się w poniedziałki i soboty)1. Zwiastowanie Nawiedzenie św. Narodzenie Ofiarowanie Jezusa w Znalezienia Jezusa w świątyni Tajemnice światła (odmawia się we czwartki)1. Chrzest Jezusa w Objawienie się Jezusa na weselu w Głoszenie Królestwa Bożego i wzywanie do Przemienienie Jezusa na Górze Ustanowienie Tajemnice bolesne (odmawia się we wtorki i piątki)1. Modlitwa Jezusa w Biczowanie Cierniem Dźwiganie Ukrzyżowanie Tajemnice chwalebne (odmawia się we środy i niedziele)1. Zmartwychwstanie Wniebowstąpienie Zesłanie Ducha Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Ukoronowanie Matki Bożej na Królową nieba i ziemi. 13. Sakramenty święte?Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego:1. uzdrowienia4. Namaszczenie w służbie wspólnoty6. Małżeństwo. 14. Warunki sakramentu pokuty?1. Rachunek Żal za Mocne postanowienie Szczera Zadośćuczynienie Bogu i bliźnim. 15. Co to jest Pismo święte?Pismo święte jest to zbiór ksiąg napisanych pod natchnieniem Ducha Świętego. Jest to słowo Boże skierowane do ludzi. 16. Kto jest autorem Pisma świętego?Pierwszorzędnym autorem Pisma świętego jest Duch Święty, a drugorzędnym ludzie przez Ducha Świętego natchnieni. 17. Jak dzieli się i z ilu ksiąg składa się Pismo święte?Pismo święte dzieli się na Stary Testament (46 ksiąg) oraz Nowy Testament (27 ksiąg); razem 73 księgi. 18. Wymień Ewangelistów?4 Ewangelistów: św. Mateusz, św. Marek, św. Łukasz i św. Jan 19. Co to jest Trójca Święta?Trójcą Świętą nazywamy jednego Boga w trzech Osobach Boskich (Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty). 20. Kto to jest Pan Bóg?Pan Bóg jest to Duch nieskończenie doskonały, Stwórca nieba i ziemi czyli „wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych”. 21. Jakie przymioty posiada Pan Bóg?Pan Bóg jest: wieczny, wszechmocny, niezmienny, najmędrszy, święty, sprawiedliwy, najmiłosierniejszy. 22. Jak nazywamy opiekę Bożą nad światem?Opiekę Bożą nad światem nazywamy Bożą Opatrznością. 23. Imiona 12 Apostołów?Piotr, Jakub, Jan, Andrzej, Filip, Bartłomiej, Mateusz, Tomasz, Jakub (syn Alfeusza), Tadeusz, Szymon Gorliwy, Judasz (zastąpił go później Maciej) 24. Kim są aniołowie?Aniołowie są to stworzenia duchowe, które nieustanni wielbią Boga i służą Jego zbawczym planom. Zbuntowanych aniołów nazywamy szatanami. 25. Kim jest człowiek?Człowiek jest stworzeniem rozumnym i wolnym, który ma ciało i duszę nieśmiertelną. 26. Po co Pan Bóg stworzył człowieka?Pan Bóg stworzył człowieka, aby Pana Boga chwalił, czcił, kochał i służył Mu, a przez to osiągnął życie wieczne. 27. Kim jest Jezus Chrystus?Jezus Chrystus jest Synem Bożym, który stał się człowiekiem, umarł i zmartwychwstał dla naszego zbawienia. 28. Jak nazywamy inaczej grzech pierworodny?Grzech pierworodny nazywamy inaczej grzechem dziedzicznym, ponieważ dziedziczymy go po naszych prarodzicach Adamie i Ewie. 29. Kto z ludzi jest wolny od grzechu pierworodnego?Od grzechu pierworodnego jest wolna jedynie Najświętsza Maryja Panna, dlatego nazywamy ją Niepokalanie Poczęta. 30. Co to jest cud?Cud jest to nadzwyczajne dzieło widzialne, którego nie może dokonać żadne stworzenie, lecz tylko sam Bóg. 31. Co to jest Kościół katolicki?Kościół katolicki jest to zjednoczenie chrześcijan, którzy pod przewodnictwem papieża dążą do zbawienia, przez wyznawanie tej samej wiary i przyjmowanie tych samych sakramentów świętych. 32. Kto założył Kościół katolicki?Kościół katolicki założył Pan Jezus gromadząc wiernych (Nowy Lud Boży), wybierając z nich 12 Apostołów i ustanawiając św. Piotra widzialną głową Kościoła. 33. Kto obecnie jest głową Kościoła?Niewidzialną głową Kościoła jest Pan Jezus. Widzialną głową Kościoła jest następca św. Piotra, czyli papież w Rzymie, obecnie Franciszek. 34. Kim jest Duch Święty?Duch Święty jest to trzecia Osoba Boska, która pochodzi od Ojca i Syna. 35. Kiedy Duch Święty zstąpił na Apostołów?Duch Święty zstąpił na Apostołów w postaci ognistych języków w dzień Pięćdziesiątnicy, 10-go dnia po Wniebowstąpieniu Pana Jezusa. 36. Kiedy Duch Święty zstępuje na nas?Duch Święty zstępuje na nas już przy Chrzcie św., a w szczególny sposób napełnia nas sobą w sakramencie Bierzmowania. 37. Jakie cechy posiada Kościół katolicki?Kościół katolicki posiada następujące cechy: jest jeden, święty, powszechny i apostolski. 38. Jakie są rzeczy ostateczne człowieka?Ostatecznymi rzeczami człowieka są: śmierć, sąd Boży, niebo albo piekło. 39. Co to jest śmierć?Śmierć jest to odłączenie się duszy od ciała człowieka. Patronem dobrej śmierci jest św. Józef. Dobra śmierć to śmierć w łasce uświęcającej. 40. Jaki sąd czeka człowieka po śmierci?Zaraz po śmierci czeka człowieka sąd szczegółowy, a po zmartwychwstaniu ciał sąd ostateczny nad całą ludzkością. 41. Co to jest czyściec?Czyściec jest to stan oczyszczenia po śmierci z kary doczesnej 42. Co to jest niebo?Niebo jest to stan, gdzie aniołowie i święci cieszą się wiecznym szczęściem. 43. Co to jest piekło?Piekło jest to stan wiecznej kary. 44. Co to jest diecezja?Diecezja jest to część Kościoła, którą rządzi biskup Ordynariusz. Diecezja dzieli się na dekanaty, dekanaty na parafie. Kilka diecezji tworzy metropolię. Kilka metropolii tworzy prowincję kościelną. 45. Jak nazywa się nasza diecezja? Kto jest jej patronem i biskupem?Nasza diecezja to Diecezja Kielecka. Jej patronem jest św. Stanisław biskup i męczennik oraz bł. Wincenty Kadłubek biskup. Biskupem Ordynariuszem naszej diecezji jest Ks. Biskup Jan Piotrowski, a Biskupem Pomocniczym jest: Ks. Biskup Marian Florczyk. 46. Co to jest Świętych obcowanie?Świętych obcowanie jest to duchowa łączność między wiernymi na ziemi, duszami w czyśćcu i świętymi w niebie. 47. Polscy święci i błogosławieni?Św. Stanisław biskup i męczennik, św. Jacek, św. Stanisław Kostka, św. Maksymilian Kolbe, św. królowa Jadwiga, św. Jan Paweł II, bł. Wincenty Kadłubek, bł. ks. Józef Pawłowski, bł. ks. Jerzy Matulewicz. 48. Co to jest modlitwa?Modlitwa jest to rozmowa człowieka z Bogiem. Może ona być: ustna, myślana, indywidualna lub wspólnotowa. 49. Co to jest modlitwa Pańska i jak się dzieli?Modlitwa Pańska to modlitwa „Ojcze nasz”, której nauczył nas Pan Jezus. Dzieli się na: wstęp i 7 próśb. Trzy pierwsze prośby odnoszą się do chwały Boga, a cztery dalsze do naszych potrzeb. 50. Co to jest Pozdrowienie Anielskie i jak się dzieli?Pozdrowienie Anielskie jest to modlitwa „Zdrowaś Maryjo”. Dzieli się na słowa Archanioła Gabriela, słowa św. Elżbiety i słowa Kościoła św. 51. Kto nadał ludziom 10 przykazań Bożych?10 przykazań Bożych nadał ludziom Pan Bóg przez Mojżesza na Górze Synaj, a Pan Jezus w Nowym Testamencie te przykazania potwierdził. 52. Co to jest sumienie?Sumienie jest to głos duszy, który mówi: „to czyń, bo jest dobre; tamtego nie czyń, bo jest złe”. 53. Kiedy człowiek popełnia grzech? Rodzaje grzechu?Człowiek popełnia grzech, gdy świadomie i dobrowolnie przekracza przykazania Boże lub kościelne. Grzech może być ciężki (śmiertelny) i lekki (powszedni). 54. Na czym polega grzech ciężki?Grzech ciężki polega na tym, że człowiek przekracza przykazanie Boże lub kościelne w rzeczy ważnej. Świadomie, czyli z poznaniem zła i całkiem dobrowolnie (z własnej woli). 55. Na czym polega grzech lekki?Grzech lekki polega na tym, że człowiek przekracza przykazanie Boże lub kościelne w rzeczy mniej ważnej, albo przekracza je w rzeczy ważnej, lecz niezupełnie świadomie lub niezupełnie dobrowolnie. 56. Co to są grzechy cudze?Grzechy cudze popełniamy wtedy, gdy pomagamy bliźniemu do grzechu. 57. Co to jest nałóg?Nałóg jest to stała skłonność do popełniania tych samych grzechów. 58. Co to jest cnota?Cnota jest to stała skłonność do spełniania dobrych uczynków. 59. Co to są cnoty Boskie?Cnoty Boskie są to te cnoty, które odnoszą się do Boga (udoskonalają naszą więź z Bogiem). Cnotami Boskimi są: wiara, nadzieja i miłość. 60. Cnoty kardynalne (główne)?Cnoty główne: roztropność, sprawiedliwość, wstrzemięźliwość, męstwo. 61. Co to jest łaska Boża?Łaska Boża jest to dar nadprzyrodzony, którego Pan Bóg udziela nam do zbawienia. 62. Kto nam wysłużył łaskę Bożą?Wszystkie łaski wysłużył nam Pan Jezus swoją Męką, Śmiercią i Zmartwychwstaniem. Otrzymujemy ją tylko przez Niego. 63. Jakie są rodzaje łaski Bożej?Rozróżniamy: łaskę uświęcającą i łaskę uczynkową. 64. Co to jest łaska uczynkowa?Łaska uczynkowa jest to pomoc Boża do spełnienia dobrych uczynków, potrzebnych do zbawienia. 65. Co to jest łaska uświęcająca?Łaska uświęcająca jest to dar Boży, który daje nam życie nadprzyrodzone i czyni nas dziećmi Bożymi. 66. Kiedy po raz pierwszy otrzymaliśmy łaskę uświęcającą i przez co możemy ją utracić?Łaskę uświęcającą otrzymaliśmy na chrzcie świętym a możemy ją utracić przez grzech ciężki. 67. Co to jest sakrament?Sakrament to widzialny znak niewidzialnej łaski Bożej (jest to nasze spotkanie z Chrystusem). 68. Które sakramenty przyjmujemy raz w życiu?Raz w życiu można przyjąć Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo, bo wyciskają na duszy niezatarty znak szczególnej przynależności do Jezusa Chrystusa. 69. Co to jest Chrzest św.?Chrzest św. jest to pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament, który gładzi grzech pierworodny, daje nam życie Boże, czyni członkami Kościoła Katolickiego (pierwszy bo bez niego nie można przyjąć ważnie innych sakramentów; najpotrzebniejszy, bo bez niego nie można się zbawić). 70. Kto może udzielić Chrztu św.?Chrztu św. uroczystego może udzielić kapłan lub diakon, zaś chrztu z wody, w nagłym wypadku, może udzielić każdy człowiek. 71. Co to jest Bierzmowanie?Bierzmowanie jest to sakrament, w którym Duch Święty umacnia chrześcijanina, aby wiarę swoją mężnie wyznawał, bronił jej i według niej żył. 72. Co oznacza słowo „bierzmowanie”?Słowo „bierzmowanie” pochodzi od staropolskiego słowa „bierzmo”. Była to belka umacniająca strop. Celem bierzmowania jest umocnienie nas w wierze. 73. Jakich łask udziela Bierzmowanie?1. Pomnaża łaskę Wyciska na duszy niezatarty znak wyznawcy Daje 7 darów Ducha Daje łaskę uczynkową, abyśmy wiarę wyznawali, bronili jej i według niej żyli. 74. Dary Ducha Świętego?1. Dar Dar Dar Dar Dar Dar Dar bojaźni Bożej. 75. Kto udziela sakramentu Bierzmowania?Sakramentu Bierzmowania udziela Ksiądz Biskup, a w nagłych, nadzwyczajnych okolicznościach, każdy upoważniony przez niego kapłan. 76. Co to jest Najświętszy Sakrament?Najświętszy Sakrament jest to prawdziwe Ciało i prawdziwa Krew Pana Jezusa pod postaciami chleba i wina. 77. Kiedy i jakimi słowami ustanowił Pan Jezus Najświętszy Sakrament?Najświętszy Sakrament ustanowił Pan Jezus w czasie Ostatniej Wieczerzy w Wielki Czwartek słowami: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje... Bierzcie i pijcie to jest kielich Krwi mojej...” 78. Co to jest Msza św.?Msza św. jest ofiarą Nowego Testamentu, w której Pan Jezus ofiaruje się za nas swemu Ojcu niebieskiemu pod postaciami chleba i wina (jest to uobecnienie Ofiary krzyżowej Pana Jezusa). 79. Co to jest Komunia św.?Komunia św. jest to spożywanie Ciała i Krwi Pana Jezusa pod postaciami chleba i wina. 80. Co to jest sakrament pokuty?Sakrament pokuty, czyli pojednania jest to sakrament, w którym kapłan w zastępstwie Chrystusa odpuszcza nam grzechy popełnione po Chrzcie św. i daje pomoc, aby stawać się lepszym człowiekiem. 81. Komu przekazał Pan Jezusa władze odpuszczania grzechów?Władzę odpuszczania grzechów Pan Jezus przekazał Apostołom, biskupom i kapłanom. 82. Kiedy i jakimi słowami ustanowił Pan Jezus sakrament pokuty?Pan Jezus ustanowił sakrament pokuty w dniu swego zmartwychwstania mówiąc do Apostołów: „Weźmijcie Ducha Świętego, którym grzechy odpuścicie, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane”. 83. Co to jest rachunek sumienia?Rachunek sumienia jest to przypomnienie sobie grzechów od ostatniej dobrej spowiedzi. 84. Co to jest żal za grzechy?Żal za grzechy jest to boleść duszy z powodu obrazy dobrego Boga, przepraszanie Go i wewnętrzne nawrócenie. 85. Co to jest mocne postanowienie poprawy?Mocne postanowienie poprawy jest to szczera wola unikania grzechów. 86. Co to jest szczera spowiedź?Szczera spowiedź jest to wyznanie przed kapłanem wszystkich grzechów (szczególnie grzechów ciężkich), aby otrzymać rozgrzeszenie. 87. Co to jest zadośćuczynienie Bogu i bliźnim?Zadośćuczynienie jest to odprawienie pokuty nałożonej przez kapłana, oraz naprawienie krzywd wyrządzonych bliźnim. 88. Co to jest odpust?Odpust jest to częściowe lub zupełne darowanie kary doczesnej za grzechy już odpuszczone. 89. Co to jest namaszczenie chorych?Namaszczenie chorych jest to sakrament, w którym ciężko chory otrzymuje szczególne łaski dla duszy, ulgę w cierpieniu, a niekiedy przywrócenie zdrowia. 90. Co to jest kapłaństwo?Kapłaństwo jest to sakrament, który daje władzę głoszenia słowa Bożego, sprawowania Mszy św. i udzielania innych sakramentów świętych oraz łaskę do godnego ich wykonywania. 91. Co to jest sakrament małżeństwa?Sakrament małżeństwa jest to nierozerwalny związek ochrzczonych: mężczyzny i kobiety, których Chrystus uświęca i uzdalnia do spełniania obowiązków małżeńskich i rodzinnych. 92. Co to jest Sobór Powszechny?Sobór Powszechny jest to zebranie biskupów z całego świata pod przewodnictwem papieża w celu omówienia najważniejszych spraw całego Kościoła. 93. Kiedy pierwszy Polak został wybrany papieżem i jakie obrał imię?Biskup Krakowski Kardynał Karol Wojtyła został wybrany papieżem dnia 16 października 1978 r. obrał imię Jan Paweł II. Urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach, zmarł 2 kwietnia 2005 roku w Watykanie. Ogłoszony świętym 27 kwietnia 2014. Wspomnienie liturgiczne - 22 października. Pytania do pobrania „Kiedy Apostołowie w Jerozolimie dowiedzieli się, że Samaria przyjęła słowo Boże, wysłali do niej Piotra i Jana, którzy przyszli i modlili się za nich, aby mogli otrzymać Ducha Świętego. Bo na żadnego z nich jeszcze nie zstąpił. Byli jedynie ochrzczeni w imię Pana Jezusa. Wtedy więc wkładali Apostołowie na nich ręce, a oni otrzymywali Ducha Świętego” (Dz 8,14-17). BIERZMOWANIE SAKRAMENTEMWTAJEMNICZENIA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO Każdy sakrament jest dziełem Ducha Świętego. W szczególny sposób zostaliśmy odrodzeni w Duchu Świętym w sakramencie chrztu (J 3,5), który zgładził grzech pierworodny i otworzył bramę do przyjęcia innych sakramentów. Cóż zatem daje, nam jeszcze sakrament bierzmowania? Odpowiada na to ostatni Sobór w Konstytucji o Kościele: Przez sakrament bierzmowania odrodzeni na chrzcie „w sposób doskonalszy wiążą się z Kościołem i w ten sposób jeszcze ściślej są zobowiązani, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia i chronienia wiary słowem i uczynkiem” ( SAKRAMENT DOJRZAŁOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ. Wprawdzie chrzest daje nam odpuszczenie grzechów, czyni nas dziećmi Bożymi i włącza do Kościoła, to jednak sam chrzest nie wystarcza. Dziecko Boże powinno się rozwijać ku pełnej dojrzałości duchowej. Już u pierwszych chrześcijan po chrzcie następowało bezpośrednio bierzmowanie przez włożenie rąk. Dojrzałość duchowa (nie jest ona uzależniona od ilości lat) polega przede wszystkim na:- budowaniu Kościoła jako wspólnoty,- szerzeniu i bronieniu wiary słowem i czynem przez własne świadectwo życia,- służeniu i pomocy bierzmowaniu otrzymujemy Ducha Świętego, który daje nam moc do takiej postawy otwarcia się na drugich. On jest miłością, dlatego pomaga nam realizować przykazanie miłości w naszym życiu. Duch Święty sprawia, że uczniowie Chrystusa mogą właściwie rozumieć słowa Pana: „On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem” (J 14,26). Doprowadzi nas do całej prawdy (J 16,13). Ponadto Duch Święty jest dla wierzących: - Darem, w którym wszystkie inne są zawarte (1 Kor 1,7; Ga 5,22-25),- Tym, który zapoznaje nas z tajemnicą Boga (1 Kor 2,10-12),- Źródłem radości (Dz 13,52),- Tym, który uzdalnia nas do dawania świadectwa, aż do śmierci - na wzór Chrystusa (J 15,26-27; Dz 1,8; 4,31).O dar Ducha Świętego, o Jego moc, trzeba prosić Ojca niebieskiego: „Ojciec z nieba da Ducha Świętego tym, którzy Go proszą” (Łk 11,13) i to jest pierwsze przygotowanie do tego sakramentu - modlitwa. PRZYGOTOWANIE DO BIERZMOWANIA Wszystkie trzy sakramenty: chrzest, bierzmowanie i Eucharystia są sakramentami wiary. Chrzest niemowląt odbywa się w wierze rodziców i Kościoła. Na rodzicach spoczywa zasadniczy obowiązek wychowania dzieci w duchu wiary i przygotowania ich do owocnego przyjęcia pozostałych sakramentów wtajemniczenia (bierzmowania i Eucharystii), w wypełnianiu tego obowiązku pomagają rodzicom chrzestni oraz wspólnota parafialna. Mówią o tym wyraźnie dokumenty Kościoła: „Obowiązkiem chrześcijańskich rodziców jest troska o przygotowanie dzieci do życia sakramentalnego przez formowanie w nich ducha wiary i stopniowe jego umacnianie oraz przez bezpośrednie przygotowanie do owocnego przyjęcia sakramentów bierzmowania i Eucharystii, w czym korzystają z pomocy tych instytucji, które zajmują się katechizacją. Ta rola rodziców zaznacza się takie przez ich czynny udział w obrzędach sakramentów”. (Obrzędy bierzmowania, Wstęp, n. 3). To rodzina jest pierwszym miejscem nauki wiary i moralności. Kandydat do bierzmowania powinien znajdować się w stanie łaski uświęcającej, a więc być po spowiedzi. Ponadto powinien być odpowiednio pouczony i przygotowany do odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych. Dokonuje się to zwykle na specjalnych naukach i nabożeństwach przygotowawczych. Również rodziny kandydatów, zwłaszcza rodzice i świadkowie, powinni uczestniczyć w naukach i nabożeństwach przygotowawczych i w dniu bierzmowania przystąpią do Komunii świętej. OBRZĘDY BIERZMOWANIA Bierzmowania udziela się zwykle w czasie Mszy świętej, aby jaśniej ukazał się ścisły związek tego sakramentu z całym wtajemniczeniem chrześcijańskim, które osiąga szczyt w przyjęciu Ciała i Krwi Chrystusa. Po Ewangelii biskup wygłasza homilię, którą poprzedza przedstawienie kandydatów do bierzmowania. Przedstawienie kandydatów. Kapłan:Czcigodny Ojcze, Kościół święty prosi przeze mnie o udzielenie sakramentu bierzmowania zgromadzonej tu młodzieży parafii:.............................................Biskup:Czy młodzież ta wie, jak wielki dar otrzymuje w tym sakramencie i czy przygotowała się należycie do jego przyjęcia?Kapłan:Jestem przekonany, że wszyscy przygotowali się do bierzmowania, uczestniczyli bowiem przez szereg dni w słuchaniu słowa Bożego i wspólnej modlitwie oraz przystąpili do sakramentu młodzieży, powiedzcie przed zgromadzonym tu Kościołem, jakich łask oczekujecie od Boga w tym sakramencie?Kandydaci:Pragniemy, aby Duch Święty, którego otrzymamy, umocnił nas do mężnego wyznawania wiary i do postępowania według jej wygłasza homilię, a następnie – zgodnie z miejscowym zwyczajem –przeprowadza krótki egzamin z wiedzy religijnej kandydatów do bierzmowania. Odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych Biskup:A teraz, zanim otrzymacie Ducha Świętego, wspomnijcie na wiarę, którą wyznaliście na chrzcie świętym, albo którą wasi rodzice i chrzestni wyznali razem z Kościołem w dniu waszego każdego z was:Czy wyrzekasz się szatana, wszystkich jego spraw i zwodniczych obietnic?Kandydaci:Wyrzekam wierzysz w Boga Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?Kandydaci: wierzysz w Jezusa Chrystusa, Syna Jego Jedynego, Pana naszego, narodzonego z Maryi Dziewicy; umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca?Kandydaci: wierzysz w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, którego masz dzisiaj otrzymać w sakramencie bierzmowania, tak jak Apostołowie otrzymali Go w dzień Pięćdziesiątnicy?Kandydaci: wierzysz w święty Kościół powszechny, obcowanie świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?Kandydaci: jest nasza wiara. Taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą w Chrystusie Jezusie, Panu LITURGIA SAKRAMENTUWezwanie do modlitwy Biskup:Najmilsi, prośmy Boga Ojca wszechmogącego, aby łaskawie zesłał Ducha Świętego na te przybrane dzieci swoje; odrodzone już na chrzcie do życia wiecznego. Niech Duch Święty umocni je swoimi darami i przez swoje namaszczenie upodobni do Chrystusa, Syna Bożego. Wszyscy przez chwilę modlą się w milczeniu, o ile to możliwe wszyscy klękają. Włożenie rąk Biskup wyciąga ręce nad kandydatami i mówi:Boże wszechmogący, Ojcze naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który odrodziłeś te sługi swojeprzez wodę i Ducha Świętego i uwolniłeś ich od grzechu, ześlij na nich Ducha Świętego Pocieszycieladaj im ducha mądrości i rozumu,ducha rady i męstwa,ducha umiejętności i pobożnościnapełnij ich duchem bojaźni Chrystusa, Pana NAMASZCZENIE KRZYŻMEM Diakon lub inny kapłan przynosi do biskupa olej krzyżma. Kandydaci podchodzą do biskupa razem ze swoimi świadkami bierzmowania. Kandydaci mogą także ustawiać się w odpowiednim miejscu, wówczas biskup podchodzi do każdego, zależy to od miejscowych warunków. Świadek bierzmowania kładzie prawą rękę na prawym ramieniu kreśli znak krzyża na czole kandydata mówiąc:N. (imię), przyjmij znamię daru Ducha z z duchem twoim.}

2 Jam jest Pan Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi Egipskiej, z domu niewoli. 3 Nie będziesz miął bogów innych przede mną. 4 Nie czyń sobie obrazu rytego, ani żadnego podobieństwa rzeczy tych, które są na niebie wzgórę, i które na ziemi nisko, i które są w wodach pod ziemią.

«Jam jest Pan Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej (...). Nie będziesz miał bogów cudzych obok Mnie» (Wj 20, 2-3). Zawierając przymierze z ludem wybranym, Bóg odwołuje się do faktów, przez które dał się im poznać jako Wybawiciel: z wyzyskiwanych niewolników stali się wolnym ludem Boga; ich ciemiężyciele zostali pokonani; spełniła się obietnica dana Mojżeszowi. I to jest zaledwie początek! Bóg zamierza dać im znacznie więcej, i dlatego, z miłości do nich, stawia wymagania zwane przykazaniami. Wyryte na kamiennych tablicach, są one równocześnie wpisane w ludzkie sumienia jako prawo życia i wolności: «Nie zabijaj. Nie cudzołóż. Nie kradnij…» (20,13-15). Gdy przyglądamy się przykazaniom pierwszej tablicy – tym, które porządkują relację człowieka z Bogiem – widzimy jasno, że dekalog jest rzeczywiście słowem objawionym, ponieważ wyraźnie sprzeciwia się religijności pogańskiej. Po pierwsze: Bóg jest jeden i wszystkie inne bóstwa są marnością. Poganie ubóstwiają rzeczy stworzone i siły natury, otaczają kultem to, co budzi w nich podziw, pożądanie lub strach. Bóg prawdziwy jest ponad to wszystko. Tylko On jest godzien miłości i czci. Zakaz czynienia wizerunków, nie do pomyślenia w religiach Egiptu czy Kanaanu, chronił Izraela przed tworzeniem karykaturalnych wyobrażeń Boga, skrojonych na swoje podobieństwo (20,4-5). Rogaty byk ze złota zrobiony przez Aarona był bardzo wygodną wersją bóstwa, ponieważ z jednej strony symbolizował siłę i dawał poczucie bezpieczeństwa, z drugiej zaś można było go poprowadzić, dokądkolwiek się chciało, bez pytania się go o zgodę (32,1-4). Tajemniczy Bóg Mojżesza, ukryty w ciemnym obłoku, żądający posłuszeństwa i poddający próbie ich wiarę, był dużo trudniejszy do zaakceptowania. Zakaz używania imienia Boga «do czczych rzeczy» (20,7) ma podobny sens: chroni przed pokusą religijności zabobonnej i magicznej, w której wzywanie imienia bóstwa miałoby dawać możliwość manipulowania boską mocą dla swoich celów, bez potrzeby pytania Boga o Jego wolę. Instytucja szabatu – dnia wolnego od pracy, poświęconego czci Boga, również nie miała odpowiednika w religiach ludów ościennych. Dzień święty przypominał Izraelitom, kto dał im wolność i kto związał się z nimi przymierzem miłości. Przypominał również, że ludzka praca nabiera właściwego sensu jedynie wówczas, gdy znajduje dopełnienie w Bogu, który jest naszym odpocznieniem i radością. Dziś wielu ludzi patrzy na Boże przykazania jak na irytujące znaki zakazu, które nie pozwalają rozwinąć w pełni swoich możliwości i utrudniają „radosne korzystanie z życia”. Jedynie wiara pozwala dostrzec stojącą za przykazaniami zbawczą wolę boskiego Prawodawcy. Chronią nas one przed śmiertelnym niebezpieczeństwem, które Pismo nazywa grzechem, i są drogowskazami wiodącymi do szczęśliwego celu. Jezus, który doskonale wypełnił Boże Prawo, mówi do nas: «To czyń, a będziesz żył» (Łk 10,28). «Od Dekalogu, tych dziesięciu prostych słów, zależy przyszłość człowieka i społeczeństw. Przyszłość narodu, państwa, Europy, świata» (Jan Paweł II) Maciąg Źródło: „Niedziela Lubelska”

Zdanie wstępne, przez część chrześcijan nazywane pierwszym przykazaniem, lub do niego zaliczane, brzmi tak: Jam jest Pan Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Jest ono zrozumiałe, lecz trochę staroświeckie. Lepiej by było: Jestem Panem, Bogiem twoim, który cię wyprowadził z Egiptu, z miejsca zniewolenia.

spkfc1q8sd.pages.dev/96

spkfc1q8sd.pages.dev/60

spkfc1q8sd.pages.dev/30

spkfc1q8sd.pages.dev/170

spkfc1q8sd.pages.dev/183

spkfc1q8sd.pages.dev/143

spkfc1q8sd.pages.dev/256

jam jest pan bóg twój który cię wywiódł